PLAN VAN AANPAK | ONDERZOEKSMETHODEN
In dit onderzoek staat de volgende hoofdvraag centraal:
wat is de meerwaarde van procesgerichte poëzieles op de lerarenopleiding basisonderwijs (pabo)?
Om je een idee te geven van wie dit onderzoek uitvoert, creëerde ik een introductiepagina over mijzelf. Hier vind je werk uit het eerste jaar van MKE, zoals:
- een 3D-expositie over poëzieonderwijs die ik in MKE 1 maakte in opdracht van Rozet,
- blogs die ik schreef over kunst(educatie) en mijn eigen ontdekkingen daarin (mede mogelijk werd gemaakt door Het Nederlands Letterenfonds)
- de publicatie Poëzie als kunstvak die in maart 2022 verscheen in Levende Talen Magazine en
- achtergrondinformatie over mij persoonlijk, mijn werk als dichter, auteur en poëziedocent.
Om antwoord te geven op deelvraag 1: wat is procesgericht schrijfonderwijs:
- verdiepte ik mij in literaire bronnen en
- interviewde ik professionals uit de kunsteducatie en het onderwijs.
Om antwoord te geven op deelvraag 2: wat is poëzie:
- raadpleegde ik verschillende literaire bronnen,
- vroeg ik Nederlandse dichters naar hun persoonlijke definitie van poëzie en
- interviewde ik dichters, onderwijzers en andere professionals.
Deelvraag 3: wat is de meerwaarde van poëzie in de klas voor leerlingen van het funderend onderwijs is een zijstap waar ik graag de volgende toelichting op wil geven:
Poëzie heeft een plaats in het funderend onderwijs. Het komt namelijk voor in kerndoel 9 van het primair onderwijs (de leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten). Ook in het voortgezet onderwijs wordt poëzie wel gebruikt tijdens de lessen Nederlands, al is het nog minimaal en vaak alsnog met een productgerichte visie. In deze deelvraag toon ik aan wat de meerwaarde van poëzie in het funderend onderwijs is. In deze deelvraag is dus de leerling van het funderend onderwijs mijn onderzoekseenheid en niet de leerkracht in opleiding.
- ik bestudeerde de Kerndoelen Primair Onderwijs (SLO, 2006) en
- de leerlijnen van het vak taal en kunstzinnige oriëntatie,
- ik nam deel aan een klankbordgroep van Stadkamer over de ontwikkeling van een nieuwe leerlijn lezen,
- ik nam deelaan het docententeam van De Schrijfakademie en ontwierp een poëzieles voor het voortgezet onderwijs,
- ik interviewde verschillende professionals uit het werkveld,
- ik bestudeerde verschillende publicaties over poëzie in het onderwijs zowel Nederlands als uit het buitenland.
Ik onderzocht (deelvraag 4) wat de leerkracht nodig heeft om procesgerichte poëzieles te kunnen geven door:
- een enquête af te nemen onder leerkrachten die ooit de Poëziegids van Het Poëziepaleis hadden besteld,
- in gesprek te gaan met verschillende organisaties die professioneel poëzieles aan scholen aanbieden,
- het aanbod van deze externe organisaties te bestuderen,
- interviews af te nemen bij een aantal professionals van deze organisaties en daarbuiten.
Om al mijn ervaringen te toetsen aan de praktijk gaf ik diverse lessen op drie verschillende pabo's aan studenten uit verschillende leerjaren.
Bij twee pabos liet ik de studenten middels de Mentimeter voor- en na de les een weergave invullen:
van hun vertrouwen in zichzelf als poëziedocent en over hun kijk op poëzie.
Bij de HAN gaf ik een driedelige Masterclass aan vierdejaarsstudenten. Deze MC behelsde drie bijeenkomsten van 1,5 uur. Ik liet de studenten voorafgaand aan de MC en na afloop een uitgebreide vragenlijst invullen.
Dit geheel leidde tot de volgende conclusie.
PRODUCTEN
Gaandeweg mijn onderzoek ontwikkelde ik De Dichtdoos; een doos gevuld met een geen-handleiding over hoe aan de slag te gaan met poëzie als ook verschillende methodieken om direct mee te werken.
Een aantal van deze methoden toetste ikzelf tijdens de Masterclass die ik gaf aan de studenten van de HAN. Ten tijde van dit schrijven t.w. 25 april 2023 is De Dichtdoos nog niet afgerond.
Om de doelstelling van dit onderzoek op toegankelijke wijze te verspreiden maakte ik samen met animator Joey Vrij een animatiefilmpje.